بررسی کوتاه از علل و پیامد سیلاب وآبگرفتگی در معابر شهری وروستایی :

متأسفانه  سالهاست  با اندک بارشی شاهد بروز آبگرفتگی و سیلاب در معابر شهری وبعضاً مناطق روستایی بوده ایم. این به خاطر عدم مدیریت صحیح شهری و روستایی است . متاسفانه اکثر طرح هایی که درشهرها ومناطق روستایی اجرا می شود .به صورت غیر کارشناسی  صورت می گیرد. هدایت آب باران وهمچنین آب فاضلاب شهری (هرنفرحداقل 25لیترفاضلاب روزانه) یکی از بزرگترین دغدغه های مدیریت شهری و روستایی است که درهر بارندگی تشدید شده موجب آبگرفتگی معابر وبروز مشکلات زیادی برای شهروندان وساکنین محل می شود . این آبگرفتگی زود گذر می تواند خسارت جبران ناپذیری نیز به جا بگذارد.  از جمله کم کردن عمرمفید ساختمانها ، نشست خیابانها وزمین های اطراف و حیاط خانه ها یا در صورت پی ریزی نامناسب خود ساختمان  چون که اکثر ترازبندی خیابان با خانه های اطراف با خاکریزی بدون کوبیدن صحیح خاک صورت گرفته (بعضاً هم تراز نشده سطح حیاط خانه ها پایین تر از خیابان است)خیابان وآسفالت آن استانداردهای لازمه را ندارد. پروژه ها اکثراً به کسانی داده می شود که توانایی اجرایی مناسبی ندارند یا قیمت های بسیار پایینی پیشنهاد داده اند که برکیفیت اجرا تأثیر مستقیمی دارد. متأسفانه به خاطر عدم مدیریت وبازرسی صحیح اکثر پروژه های اجرا شده کیفیت لازم را نداشته زود کارایی خود را از دست داده یا اینکه بدون استفاده رها شده اند . یک نمونه اجرای کانال زیرزمینی شهرگنبد با استفاده از لوله های پلی اتیلنی اسپیرال وغیره با قطر نامناسب که عملاً فاقد کارآیی لازم بوده با وجود اینکه سالها از اجرای آن گذشته بلا استفاده مانده است متأسفانه به خاطر عدم درز بندی مناسب درون سپتینگ تانگها ولوله ها پر از آبهای زیر زمینی شده در مناطقی که در سطح پایینی قرار دارند آبهای زیر زمینی سرریز شده وتا پایین آمدن آبهای زیر زمینی آب از دریچه ها فوران می کند. عملاً خود مشکلی بر مشکلات افزوده است. بعد از گذشت چند روز از فروکش کردن رودخانه وسیل  در گنبد هنوز به خاطر بالا رفتن آبهای زیر زمینی از دریچۀ کانالها در بعضی مناطق آب فوران می کند. اکثر کانالکشی های هدایت شهری به خاطر کارشناسی نادرست و عدم وجود نقشۀ توپوگرافی شهری خُرد(نقشۀ اختلاف سطح تمام گذرگاهها و کوچه ها وخیابانها از یکدیگر)موجب می شود که عملاً مشکل فاضلاب یک خیابان به خیابان بعدی وکوچه ای به جای دیگر منتقل شود کانال کشی یک خیابان بعد از اجرا رها می شود. در شهر گنبد در بعضی مناطق سطح آبهای زیر زمینی در فصل های پرباران به کمتر از یک متر هم می رسد . اجرای کانال کشی بدون بررسی موجب هدایت آبهای زیر سطحی به رودخانه ها یا به مناطق پست تر وآبگرفتگی وسیلاب درآن مناطق می شود. واختلاط آب زیر سطحی با فاضلاب شهری وبعضاً هدایت فاضلابهای چاهی به سطح شهر شده که هم زننده هم بیماری زاست . عدم لایروبی رودخانه ها عدم سنگ چینی کناره های رود خانه ها که موجب کنده شدن دیواره های  رود به خصوص در مناطقی که رودخانه تغییر مسیر می دهد شده خاکهای کنارۀ رود به داخل رود ریخته از ارتفاع آن کم کرده به گسترش سیل به مناطق اطراف کمک می کند. وباعث منظرۀ ناخوشایندی در درون بافت شهری شده. هم چنین برای ساکنان اطراف رودخانه خطرات جانی ومالی ایجاد می کند. متأسفانه در ساخت جاده های برون شهری به خاطر تورم افسارگسیخته وعدم شفافیت در اعلام مقدارتورم اکثر شرکت هایی که در اجرای پروژه ها سهیم هستند. در تعیین قیمت کارشناسی دچار اشتباه شده وبرای اتمام مجبور به کاستن از کیفیت کار یا رها کردن آن می شوند . بعضاً مشاهده گردیده که بزرگراههای در حال اجرا که برای زیر ساخت ها باید از شن وماسۀ مرغوب استفاده کنند. از مصالح نامرغوب وگاهاً از خاک اطراف محل پروژه استفاده می کنند. که در آینده راهها کارآیی لازم را نداشته شاهد فرونشست جاده ها واتوبانها خواهیم بود که به آمار تصادفات جاده ای افزوده خواهد شد . لازم است که مسئولین تنها به قیمت تمام شده وارزان تمام کردن توجه نکنند چه بسا یک چیز ارزان تمام شده . در آینده خساراتی چند برابر هم از نظر مالی وجانی بباربیاورد.اکنون در این سیل به خوبی متوجه شده ایم . عدم  تعبیۀ زیرگذرهای مناسب در فواصل کوتاه که هم برای عبور و هدایت سیلابها (جزء استانداردهای لازم راه سازی است در صورت عدم رعایت ، سیلاب ها به سطح جاده ها راه پیدا کرده  عبور ومرور مختل شده چه بسا وسایل نقلیه وجان افراد به خطر افتد) و هم برای عبور جانوران لازم وضروری است چه مشکلاتی ببار آورد  . به هوش باشیم . استانداردهای لازم در هر پروژه ای را لازم وضروری بدانیم زیرا این استانداردها برای بهبود کیفیت زتدگی وجلوگیری از مشکلات آینده است . در پایان بدانید این نیز بگذرد مهم چگونه گذشتن وبهره وری از این تجربه برای ساختن آینده ای بهتر است همه سالم وتندرست باشید.  کارشناس تکنولوژی معماری: عبدالخلیل قوطوری